Η Αλίαρτος είναι κωμόπολη του νομού Βοιωτίας και έχει πληθυσμό 4.207 κατ. Αποτελεί έδρα του ομώνυμου δήμου ο οποίος έχει πληθυσμό 11.645 κατοίκους. Βρίσκεται στο κέντρο του νομού, σε απόσταση 23 χλμ. νότια της Λιβαδειάς και έχει έκταση ως Δήμος 256.507 στρέμματα μετά το πρόγραμμα Καλλικράτη και την συνένωση με τον πρώην Δήμο Θεσπιέων.
Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, στην θέση της σημερινής Αλιάρτου υπήρχαν οι μικροί αγροτικοί οικισμοί Μούλκι και Κριμπάς. Το όνομα Αλίαρτος χρησιμοποιήθηκε αρχικά για τον δήμο που συστάθηκε στην περιοχή το 1835. Το όνομα Αλίαρτος αποδόθηκε για πρώτη φορά σε οικισμό το 1919, όταν ο οικισμός Κριμπάς μετονομάστηκε σε Αλίαρτο. Το 1951 όμως ο οικισμός καταργήθηκε και δύο χρόνια μετά, το 1953, μετονομάστηκε σε Αλίαρτο ο οικισμός Μούλκι. Οι ονομασίες Μούλκι και Κριμπάς διασώζονται σήμερα ως ονομασίες συνοικισμών της πόλης.
Η περιοχή άρχισε να αναπτύσσεται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η αγγλική εταιρεία για την αποξήρανσης της Κωπαΐδας Lake Copais Co Lmd, κατασκεύασε στην Αλίαρτο σημαντικές κτηριακές εγκαταστάσεις. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονταν βιομηχανικές εγκαταστάσεις, κατοικίες, μύλοι, στάβλοι, γραφεία, και αποθήκες.. Η αποξήρανση της Κωπαΐδας, που ολοκληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της καλλιεργήσιμης γης και επιπλέον την εξάλειψη της ελονοσίας που ταλαιπωρούσε ιδιαίτερα την περιοχή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι κάτοικοι των γειτονικών ορεινότερων χωριών να αρχίσουν να μετακινούνται προς την Αλίαρτο, με αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση του πληθυσμού της Αλιάρτου, που άρχισε να αποκτάει σταδιακά όψη κωμόπολης.
Στην Αλίαρτο βρίσκονταν τα γραφεία και οι εγκαταστάσεις της αγγλικής Εταιρείας που αποξήρανε τη λίμνη της Kωπαΐδας. Τα γραφεία, όπως και οι κατοικίες του προσωπικού βρίσκονται μέσα σ' ένα μεγάλο ανθοστόλιστο πάρκο, γνωστό ως "κήποι". Από το 1953 η κωπαϊδική γη εξαγοράστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και ήλθε στα χέρια των αγροτών.
Αρχαία βοιωτική πόλη, της οποίας διατηρούνται τα ερείπια στο σημερινό Μούλκι, στην Κωπαϊδα, πλησίον του ποταμού Μέλα (Ομ. Ιλ. Β 503). Η πόλη ιδρύθηκε κατά τα μυκηναϊκά χρόνια. Σύμφωνα με την παράδοση εδώ ετάφη ο Ραδάμανθυς γιος του Δία και της Ευρώπης και αδερφός του Μίνωα που είχε έρθει από την Κρήτη. Αφού νυμφεύτηκε την Αλκμήνη, χήρα του Αμφιτρίωνα και μητέρα του ήρωα Ηρακλή βασίλεψε στη Βοιωτία. Στην Αλίαρτο επίσης ετάφησαν η Αλκμήνη και ο μάντης Τειρεσίας.
Η ζωή της πόλης ξεκινά πριν από τη μυκηναϊκή περίοδο. Ήταν από τις πρώτες πόλεις που έκοψε αργυρά νομίσματα με τη βοιωτική ασπίδα ως εμπροσθότυπο, το έμβλημα του Βοιωτικού Κοινού, στα υστεροαρχαϊκά χρόνια. Την ιστορική πόλη κατέστρεψε ο Ξέρξης στα 480 π.Χ., επικεφαλής των Περσών επειδή συμμάχησε με τους Έλληνες, αλλά αποκαταστάθηκε εκ νέου μετά από σύντομο διάστημα (Θουκ. Δ, 95). Στη διάρκεια του Κορινθιακού πολέμου (395 π.Χ.) οι πηγές αναφέρουν ότι ο Λύσανδρος με τον σπαρτιατικό στρατό πολιόρκησε την πόλη και σκοτώθηκε έξω από τα τείχη της (Ξεν. Ελλ. Γ, 5, 16. - Πλουτ. Λυσ. XH).
Στον Γ΄ Μακεδονικό πόλεμο η Αλίαρτος πολέμησε στο πλευρό του βασιλιά Περσέα εναντίον της Ρώμης. Για το λόγο αυτό την κατέστρεψε εκ θεμελίων ο πραίτορας Λουκρήτιος το 171 π.Χ., ενώ 2500 κάτοικοι της πουλήθηκαν σκλάβοι. Η πόλη παραχωρήθηκε από τους Ρωμαίους στην Αθήνα. Οι εύφοροι αγροί της παραδόθηκαν στους Αθηναίους, στους οποίους επέβαλαν επιμελητές (T. Liv. XLII, 63). Δεν ανοικοδομήθηκε ποτέ ξανά.
Ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή από τη Βρεττανική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας και οδήγησαν στην αποκάλυψη ναού της Αθηνάς.
Η ακρόπολη της αρχαίας Αλιάρτου βρίσκεται σε χαμηλό λόφο μεταξύ της σιδηροδρομικής γραμμής και του δημόσιου δρόμου Θηβών-Λιβαδειάς, πολύ κοντά στο σημερινό χωριό Αλίαρτος και τον ομώνυμο σιδηροδρομικό σταθμό. Η μυκηναϊκή ακρόπολη (έκτασης 250 x 150 μ.) τοποθετείται στη ψηλότερη κορυφή του λόφου. Τμήμα της σώζεται σε καλύτερη κατάσταση στα νότια και δυτικά.
Στη δυτική πλευρά του λόφου σώζεται νεότερη οικοδομική φάση της οχύρωσης, του 7ου αι. π.Χ., από μεγάλους ορθογώνιους λίθους, τοποθετημένους κατά δόμους. Στα νότια και νοτιοανατολικά σώζονται τα λείψανα δύο πύργων, κτισμένων με πολυγωνικό σύστημα τοιχοποιίας, του τέλους του 6ου ή των αρχών του 5ου αι. π.Χ. Ένα τέταρτο σύστημα τοιχοποιίας σώζεται σε επίπεδο θεμελίωσης στα νοτιοδυτικά. Στα δυτικά, 100 περίπου μέτρα από τη βορειοδυτική γωνία, υπήρχε είσοδος πλάτους 3,50 μ., κτισμένη τον 4ο αι. π.Χ. Λείψανα τείχους αυτοκρατορικών και βυζαντινών χρόνων, κτισμένου με μικρές πέτρες και κονίαμα είναι επίσης ορατά.
Στην κορυφή της ακρόπολης αποκαλύφτηκε ναός της Αθηνάς που περιβάλλεται από οχυρωματικό περίβολο. Ο ναός, που χρονολογείται στον 6ο αι. π.Χ., ήταν δίστυλος εν παραστάσι με είσοδο στα ανατολικά και είχε πώρινη θεμελίωση. Κατά μήκος του βόρειου τοίχου σώζονται θεμέλια παλαιότερου ναού του 7ου αι. π.Χ. Ο περίβολος είναι επιμήκης προς νότο και ημικυκλικός προς βορρά, κτισμένος με εξαιρετικά προσεγμένο πολυγωνικό σύστημα τοιχοποιίας. Στα νότια του ναού αποκαλύφτηκε μεγάλο κτήριο (21 μ. στον άξονα βορράς- νότος και 8,90 μ. στον άξονα ανατολή - δύση) άγνωστης χρήσης, με όμοιο σύστημα τοιχοποιίας και δύο εισόδους στα ανατολικά. Η στέγη του υποστηριζόταν από ξύλινους κίονες τοποθετημένους σε λίθινες βάσεις. Από τη μεγάλη ποσότητα αγγείων, λύχνων και ειδωλίων που βρέθηκαν στους δυτικούς πρόποδες του περιβόλου πιστοποιείται ότι ο ναός της Αθηνάς είχε διάρκεια ζωής από τον 6ο έως τις αρχές του 2ου αι. π.Χ.
Το νεκροταφείο της αρχαίας πόλης, στα νοτιοανατολικά της ακρόπολης, που έρχεται στο φως στις μέρες μας με την ευκαιρία σωστικών ανασκαφών, αποδεικνύει την κατοίκηση του χώρου κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
Ανατολικά της Αλιάρτου βρισκόταν ο αρχαιότατος ναός του Ογχηστείου Ποσειδώνος, που υπήρξε η έδρα του Βοιωτικού Κοινού στο διάστημα 338-146 π.Χ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου